Spada długość przeciętnego dalszego trwania życia. Na które rezerwy wpłynie to najbardziej?

29 lipca 2022

Tablice trwania życia są raz w roku publikowane przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). Dostarczają informacji o przeciętnej długości trwania dalszego życia określanej w oparciu o rzeczywistą śmiertelność populacji z poprzedniego roku. W wycenie aktuarialnej rezerw na świadczenia pracownicze tablice trwania życia stanowią istotny miernik do wyznaczenia bieżącej wartości ww. rezerw, gdyż wpływają na prawdopodobieństwo dożycia momentu wypłaty danego świadczenia.

Analiza tablic trwania życia GUS publikowanych w ostatnich 20 latach pokazuje, iż począwszy od roku 2020 nastąpiła zmiana w trendzie długości trwania przeciętnego życia. Podczas gdy w latach 2000 – 2019 przeciętne dalsze trwanie życia stopniowo rosło, to w roku 2020 nastąpiło odwrócenie tej tendencji. Obecnie (dane za 2021 rok) przeciętne trwanie życia wynosi 79,7 lat dla kobiet oraz 71,8 lat dla mężczyzn. W porównaniu z rokiem 2019 trwanie życia skróciło się o 2,1 roku dla kobiet i 2,3 roku dla mężczyzn, co niewątpliwie związane jest m.in. z wystąpieniem pandemii COVID-19. Poniżej zaprezentowano porównanie przeciętnego dalszego trwania życia w latach 2019 – 2021 dla obydwu płci.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

W wycenie aktuarialnej zmiana długości przeciętnego dalszego trwaniu życia wpływa bezpośrednio na saldo rezerw na odprawy emerytalne, odprawy rentowe, odprawy pośmiertne czy też nagrody jubileuszowe. Analizując poszczególne świadczenia pracownicze można stwierdzić, że prawdopodobieństwo śmierci ma istotny wpływ na wysokość rezerw na odprawy pośmiertne. Począwszy od roku 2020 wartość rezerw na odprawy pośmiertne wzrasta, co jest bezpośrednim skutkiem zmniejszenia długości średniego dalszego trwania życia w latach 2020 – 2021. Wpływ ten widać doskonale w przytoczonym poniżej przykładzie, w którym oszacowano wartości w/w rezerwy z wykorzystaniem tablic trwania życia GUS za lata 2019 – 2021. Aby zobrazować wyłącznie oddziaływanie zmiany tablic trwania życia, inne założenia modelu wyceny aktuarialnej pozostały niezmienne.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.

W przeprowadzonej analizie w wyniku zastosowania tablic trwania życia z 2021 roku, rezerwa na odprawy pośmiertne wzrosła o 15,5% w porównaniu do roku 2019.