Zasady naliczania i wypłat podstawowych świadczeń pracowniczych obejmujących odprawy emerytalne, rentowe i pośmiertne uregulowane są w Polsce przepisami art. 92 i 93 Kodeksu Pracy. Spółki często wdrażają indywidualne regulacje, które gwarantują wyższe gratyfikacje z tytułu świadczeń pracowniczych. Szczegółowy opis zasad naliczania i wypłat świadczeń u danego pracodawcy zawarty jest zazwyczaj w Regulaminie Wynagradzania lub Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy ( „ZUZP”).
Ponad połowa spółek dla których wykonywaliśmy wyceny aktuarialne rezerw na świadczenia pracownicze w roku 2020 oferuje swoim pracownikom odprawy emerytalne czy rentowe na zasadach korzystniejszych niż zapisy Kodeksu Pracy. Można zaobserwować korelację między sposobem regulacji świadczeń a sektorem, w jakim działa spółka oraz liczbą zatrudnionych pracowników.
Zastosowanie regulacji w sektorach
Z naszej analizy wynika, że sektorami, w których spółki stosują głównie regulacje kodeksowe w zakresie wypłat świadczeń pracowniczych są:
1) handel,
2) finanse i ubezpieczenia oraz
3) transport i spedycja.
We wszystkich tych sektorach udział spółek stosujących jedynie regulacje kodeksowe przekracza 70%.
Świadczenia dodatkowe, wyższe niż przewiduje Kodeks Pracy, występują przede wszystkim w sektorach:
1) gospodarka komunalna,
2) komunikacja,
3) nauka i rozwój,
4) przemysł wydobywczo-hutniczy oraz
5) kultura i rekreacja.
Pracownicy wszystkich analizowanych spółek w wyżej wymienionych sektorach mogą liczyć na wyższe odprawy emerytalne i\lub nagrody jubileuszowe przyznawane za staż pracy w spółce lub staż pracy ogółem.
Z naszego doświadczenia obejmującego ponad 9 tys. wycen wynika również, że istnieje wyraźna zależność pomiędzy wielkością spółki mierzoną liczbą zatrudnionych pracowników, a stosowaniem regulacji zgodnych z Kodeksem Pracy lub w oparciu o indywidualny, ponad kodeksowy zestaw świadczeń.
W wycenach zrealizowanych w 2020 roku w małych** przedsiębiorstwach świadczenia kodeksowe stosowane były w większości spółek, świadczenia korzystniejsze od opisanych w Kodeksie Pracy posiadało tylko 30% pracodawców z tej kategorii. Natomiast w średnich i dużych przedsiębiorstwach tendencja była odwrotna, prawdopodobieństwo istnienia regulacji ponad kodeksowych rosło wraz z wielkością zatrudnienia. Blisko połowa średnich spółek oferowała pracownikom świadczenia korzystniejsze niż gwarantowane w Kodeksie Pracy, a wśród pracodawców zatrudniających powyżej 250 osób było to ponad 60% kategorii.