Kim jest aktuariusz? Jak uzyskać uprawnienia?

Aktuariusz to specjalista z branży finansowej, który w oparciu o posiadaną wiedzę m.in. z zakresu matematyki finansowej, rachunku prawdopodobieństwa i statystyki zajmuje się:

• obliczaniem wartości rezerw (m.in. rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, rezerw na świadczenia pracownicze),
• wyceną produktów ubezpieczeniowych (w tym taryfikacją składek),
• kontrolą polityki dopasowania aktywów i zobowiązań (m.in. w zakresie planów emerytalnych),
• szacowaniem prawdopodobieństwa zdarzeń losowych (takich jak choroba, wypadek czy śmierć),
• kalkulacją ryzyka: ubezpieczeniowego, rynkowego, kredytowego i operacyjnego.

W związku z powyższym rola aktuariusza jest nieoceniona chociażby w towarzystwach ubezpieczeniowych, bankach, firmach audytorskich, firmach świadczących usługi wyceny aktuarialnej rezerw na świadczenia pracownicze. W przypadku tych ostatnich Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 z dnia 14 października 2008 roku „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” wskazuje aktuariusza jako specjalistę, który jest uprawniony do przeprowadzenia wyceny rezerwy na świadczenia pracownicze.

Aby zostać aktuariuszem nie wystarczą jedynie specjalistyczna wiedza oraz wybitne zdolności analityczne. W Polsce uzyskanie tej profesji wiąże się ze spełnieniem szeregu wymagań wymienionych w Ustawie z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. 2015 poz. 1844 z późn. zm.)

Do wykonywania tego zawodu niezbędne jest zdanie egzaminu aktuarialnego przed stosowną Komisją Egzaminacyjną bądź ukończenie – nie wcześniej niż 3 lata wstecz – studiów wyższych na kierunku uznanym przez Komisję Egzaminacyjną za równorzędne. Ponadto istnieje obowiązek odbycia co najmniej rocznej praktyki w dziedzinie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki pod kierunkiem aktuariusza. Kandydaci ubiegający się o tę licencję są zobowiązani posiadać pełną zdolność do czynności prawnych oraz nie mogą być prawomocnie karani za umyślne przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, a także przestępstwo skarbowe. Potwierdzeniem zdobytych uprawnień jest wpis do rejestru aktuariuszy prowadzony przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Należy podkreślić, że w Polsce zawód aktuariusza wciąż jest elitarny – uprawnienia aktuariusza posiada jedynie kilkaset osób. Obecnie firmy często poszukują specjalistów w zakresie analiz aktuarialnych, a na niektórych z nich tj. firmach ubezpieczeniowych, spoczywa obowiązek prawny zatrudnienia aktuariusza.