Kiedy w prezentacji rezerw pojawiają się koszty przeszłego zatrudnienia?

Prezentacja rezerw aktuarialnych z tytułu świadczeń pracowniczych zgodnie z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości nr 19 (MSR 19) koncentruje się na uzgodnieniu zmian poziomu ww. rezerw między bilansem otwarcia a bilansem zamknięcia. MSR 19 wyodrębnia takie pozycje jak koszty zatrudnienia (osobno bieżącego i osobno przeszłego), kwoty wykorzystania rezerw odpowiadające dokonanym w okresie wypłatom świadczeń (niezależnie od daty zapadalności), zyski i straty aktuarialne oraz odsetki.

O ile większość z powyższych pozycji pojawia się zawsze, to koszty przeszłego zatrudnienia pojawiają się stosunkowo rzadko. Wynikają one bowiem z nieprzewidzianych zdarzeń w bieżącym planie, co sprowadza się zazwyczaj do zmian w zasadach naliczania i wypłat świadczeń pracowniczych wyliczanych aktuarialnie lub zaistnienia nieprzewidzianych okoliczności powodujących potrzebę znaczących zmian w strukturze zatrudnienia. W zależności od tego, czy wartość zobowiązania na bilansie zamknięcia wzrasta czy spada, ujmuje się je z odpowiednim znakiem (jeśli wartość zobowiązania spada to koszty przeszłego zatrudnienia prezentujemy ze znakiem ujemnym).

Oto kilka typowych przykładów sytuacji, kiedy pojawiają się koszty przeszłego zatrudnienia:

• zmiana regulacji świadczeń pracowniczych obowiązujących w firmie (np. wprowadzenia wyższych niż dotychczasowe odpraw emerytalno-rentowych);
• wprowadzenie bądź wycofanie świadczeń pracowniczych (np. rezygnacja z wypłaty nagród jubileuszowych);
• znacząca redukcja zatrudnienia (np. zwolnienia grupowe);
• przyjęcie dużej grupy pracowników (np. przejęcie spółki zgodnie z art. 23’);
• zmiana wieku emerytalnego obowiązującego w Polsce.